Badania obserwacyjne
badania, badania kliniczne
Badania obserwacyjne są jednymi z najbardziej podstawowych badań naukowych – ich celem jest opis lub analiza próby badanej, przy czym dzieli się je na opisowe i analityczne. Tak jak badania eksperymentalne oceniają skuteczność jakichś technologii medycznych, tak badania obserwacyjne służą do określania ich efektywności.
Są prowadzone w branży medycznej, przy czym służyły medycynie jeszcze przed wynalezieniem badań klinicznych – i obecnie współegzystują. Po co się je prowadzi i do czego dokładnie służą? Co mają wspólnego z badaniami nieinterwencyjnymi?
Kiedy przeprowadzać badania?
Czasem badania kliniczne – prowadzone na grupie chętnych osób w ściśle określonych warunkach, dla wykrycia i przetestowania nowej kuracji prewencyjnej, bądź takiej która pozwala leczyć choroby – byłyby zbyt drogie do wykonania.
Możliwe również, że pewne grupy uznałyby je za nieetyczne, albo wątpliwe etycznie, czy też ich przeprowadzenie okazałoby się nadmiernie trudne. W takim wypadku możliwe jest ich zastąpienie badaniami obserwacyjnymi.
Rodzaje badań obserwacyjnych
Badania dzieli się na retrospektywne oraz prospektywne – w zależności od tego, czy dotyczą przeszłości, czy też przyszłości.
Warto dodać, że z oczywistych względów ten drugi typ badań jest dużo efektywniejszy, jako że specjaliści mogą samodzielnie zaplanować czas ich trwania, przebieg, zakres zbieranych danych i inne, dowolne czynniki.
Ten typ badań dzieli się również na opisowe i analityczne, przy czym w pierwszej grupie wyróżniamy opis przypadku, serię przypadków, badanie przekrojowe oraz longitudinalne.
W drugiej grupie znajdują się zaś następujące podgrupy: badania ekologiczne, kohortowe, przypadek dwóch grup oraz badania przypadek-kontrola.
Dlaczego badania nieinterwencyjne?
W przypadku obserwacji, wielką wagę przykłada się do tego, by były to badania nieinterwencyjne. Oznacza to, że przeprowadzane obserwacje nie mają charakteru interwencji – nie wykonuje się żadnych dodatkowych procedur diagnostycznych, nie stosuje produktów leczniczych itd.
Badania mają odpowiedzieć na ważne pytania, sprawdzić efektywność technik i ich wpływ na ludzi. Nie byłoby to możliwe, gdyby nie zastosowano badań nieinterwencyjnych.
Ogółem rzecz biorąc, opisywany rodzaj badań ma służyć ocenie jakiegoś zjawiska medycznego, przy czym obserwacja jest tańsza i łatwiejsza w przeprowadzaniu od badań klinicznych.
Istotne jest jednak również ocenienie stopnia wiarygodności danego badania – w tym celu ustalone zostały specjalne zasady ich oceniania. Analiza wyników może przynieść przełomy w medycynie – z pewnością zaś pozwala lepiej zrozumieć pewne zjawiska.